① memo 20160515 ~ Witness – Francine Mayran ~ Passive witnesses, guilty witnesses? — Francine Mayran’s memory track at the commemoration of Transport XX — May 15 , 2011 in Boortmeerbeek , Belgium.
Film : Michel van der Burg – michelvanderburg.com | 1-memo.com
Translation in captions (subtitles) will follow later in an optimized video.
For now – below text Dutch translation.
Toespraak Francine Mayran *
…
Toen Marc Michiels mij uitnodigde om deel te nemen aan de herdenkingsplechtigheid voor het XXste konvooi, heb ik geen moment geaarzeld. Op dit ogenblik loopt er van mij een tentoonstelling : “Passieve getuigen, schuldige getuigen?” in het fort van Breendonk. “Passieve getuigen, schuldige getuigen?” omvat schilderijen, teksten en keramiek van mijn hand, en wil de positie van getuigen ten aanzien van de geschiedenis in vraag stellen. Hier in Boortmeerbeek de houding herdenken van drie jonge mannen die resoluut de passiviteit afwezen en zich hebben verzet tegen de onverschilligheid, gaf voor mij een extra dimensie aan mijn werk rond herinnering.
Ik zal hier zo goed mogelijk proberen uitleggen (in zoverre ik dat zelf al helemaal begrepen heb) hoe ik er toe gekomen ben om de Shoah te schilderen, en met welke bedoeling ik dit heb gedaan. Dit heeft geleid tot de uitgave van het boek “La Shoah et son ombre” (De Shoah en zijn schaduw) en het opzetten van een serie tentoonstellingen omtrent herinneringen aan de Shoah doorheen Europa. Vandaag loopt het spoor van de herinnering naar Breendonk en Boortmeerbeek. U kan vandaag ook kennis maken met mijn schilderijen en teksten in een kleine tentoonstelling die ingehuldigd zal worden na deze herdenking in het gemeentehuis van Boortmeerbeek .
Ik schilder al heel mijn leven. Drie jaar geleden is mijn kleurenpallet helemaal veranderd, zonder te weten waarom. Vrolijke, levendige, expressieve kleuren ruimden de plaats voor meer sombere tinten. Ik wist toen nog niet dat de Shoah reeds door mijn hoofd dwaalde, en ook in mijn doeken. Ik heb dit pas een jaar later ontdekt toen foto‟s van weggevoerden zich aan mij hebben opgedrongen.
In de woorden van schilder Samuel Bak was ik het niet die koos voor de Shoah, maar was het de Shoah die mij koos om getuigenissen uit te dragen. Het schilderen werd mij als het ware opgelegd om over te brengen wat eigenlijk niet overgebracht kan worden, namelijk volkerenmoord op mannen, vrouwen en kinderen wiens enige misdaad het was Jood te zijn, of zigeuner. Net zoals er gebeurd is bij zovele anderen zoals de Armeniers in 1915, de Cambodjanen in 1975 of de Tutsi in Rwanda in 1994.
Het zijn eerst en vooral landschapstekeningen die ons een immer actuele vraag doen stellen: “Hoe kan men de voortekenen van een genocide- drama herkennen vooraleer het te laat is?”
Het is moeilijk toe te geven, maar het gebeurde hier, bij jullie, bij ons, dichtbij, dicht bij ons. Het was verschrikkelijk, onmogelijk, onbegrijpelijk, bijna-onuitspreekbaar.
…
* Vertaling Frans → Nederlands door Paul Van den Ende / Marc Michiels
michelvanderburg•com 