“Rescue during the Holocaust” is the theme this year of the International Holocaust Remembrance Day – Jan 27, 2013 – and an important theme in the work of historian Tanja von Fransecky.
Tanja von Fransecky has done research over the past years in France, Belgium, Holland, and Israel on the rescue, escape attempts, and escapes from the deportation trains during the Holocaust.
It is a relatively unknown chapter of the Jewish resistance during the Holocaust, that many deportees from death trains fled, and often were rescued by others – neighbors – at the risk of their own life.
Tanja von Fransecky’s work is news this weekend in the latest edition (Jan 26) of the “Süddeutsche Zeitung” – the largest German national newspaper – in the report by Stephan Stracke, entitled: “Wir haben das Recht zu flüchten” – translated here as “We have the right to escape”.
Below my summary of this article on Tanja von Fransecky’s work (with some additions by myself) Continue reading “We have the right to escape”→
“Rescue during the Holocaust” is het thema dit jaar van de International Holocaust Remembrance Day – 27 Jan 2013 – en een belangrijk thema in het werk van geschiedkundige Tanja von Fransecky.
Tanja von Fransecky heeft de afgelopen jaren onderzoek verricht in Frankrijk, België, Nederland en Israel, naar de reddingsacties en vele vluchtpogingen en ontsnappingen uit de deportatietreinen tijdens de holocaust.
Het is een nog vrij onbekend hoofdstuk uit de geschiedenis van het Joods verzet tijdens de holocaust, dat veel gedeporteerden uit de doodstreinen gevlucht zijn, en vaak ook door anderen – omwonenden – met gevaar voor eigen leven gered zijn.
Tanja von Fransecky’s werk is nieuws dit weekend in de laatste editie (26 jan.) van de “Süddeutsche Zeitung” – het grootste Duitse nationale dagblad – in het artikel van Stephan Stracke, getiteld: „Wir haben das Recht zu flüchten“ – hier vertaald als “Wij hebben het recht te vluchten”.
Hieronder mijn samenvatting van dit artikel over Tanja von Fransecky’s werk (met enige eigen notities) Continue reading “Wij hebben het recht te vluchten”→
Film vertelt het verhaal van een gewaagde aanval op trein naar Auschwitz . Zaterdag 27 oktober 2012 – eerst gepubliceerd in DeWereldMorgen.be
In a scene from the film “Transport XX to Auschwitz,” Simon Gronowski stands at the spot where he jumped from the train almost 70 years ago. Still : Marc Van Roosbroeck/Michel van der Burg)
Transport XX to Auschwitz
De film ‘Transport XX to Auschwitz’ vertelt het verhaal van de gewaagde aanval op een trein naar Auschwitz.
Rachelle Bashe was nog een kind toen ze droomde over haar vader’s ontsnapping uit een trein vol Belgische joden naar Auschwitz. Basche nu een vrouw van 77 jaar in Florida moest aan haar dromen denken toen een reporter haar belde om te praten over de documentaire film “Transport XX to Auschwitz.”
De film wordt vertoont op het Fort Lauderdale International Film Festival in Florida, als premiere eind deze maand, en daarna nogmaals begin November.
“Het is gewoon niet te geloven” zei Bashe emotioneel, toen ze begreep dat haar vader één van de meer dan 200 mensen was, die ontsnapten uit het 20ste trein konvooi in de nacht van 19 april 1943.
Haar moeder had Basche verteld dat haar vader ontsnapte uit een trein maar nooit meer is thuis gekomen. Later kwam zij te weten dat hij weer gevangen genomen was, drie concentratiekampen overleefde, en stierf in 1945 tijdens een dodenmars. “In zekere zin helpt het mij dat ik mij nu realiseer dat wat in mijn onderbewuste leefde geen droom of nachtmerrie is”, zei Bashe de reporter.
Tijdens de Holocaust (Shoa) hebben de Nazis — op zoek naar wat zij noemden “de definitieve oplossing van het Jodenprobleem” — duizenden treinen ingezet vanuit Duitsland en de bezette landen om 3 miljoen Joden weg te voeren naar de concentratie- en dodenkampen.
Drie jonge Brusselaars stoppen de trein
De documentaire film ‘Transport XX to Auschwitz’ van Karen Lynne & Richard Bloom en Michel van der Burg vertelt het verhaal van één van de meest gedurfde en heldhaftige reddingspogingen, die plaatsvond op 19 April 1943, de eerste nacht van het joods paasfeest, en toevallig ook gelijktijdig met het begin van de opstand in het Getto van Warschau.
Die nacht vertrok de 20ste trein – het “Transport XX” – vanuit Mechelen om 10 uur ‘s avonds met beestenwagons volgepropt met 1631 joodse mannen, vrouwen en kinderen op weg naar het kamp Auschwitz II – Birkenau.
Een half uur na vertrek echter, werd de trein gestopt door drie jonge Brusselaars — Jean Franklemon, Youra Livschitz en Robert Maistriau — slechts gewapend met een pistool, tangen en een stormlamp. Dit is – voor zover bekend – de enige aanval op een dodentrein tijdens de Holocaust.
Wat er gebeurde voorafgaande-, tijdens-, en na afloop van deze buitengewone reddingspoging wordt in deze film van bijna 1 uur getoond met beeldmateriaal uit archieven in binnen- en buitenland, en met reportages en interviews van overlevenden in verschillende talen: zoals engels, en – met engelse ondertiteling – ook vlaams, hollands, duits, en frans.
Spectaculaire ontsnapping van Régine Krochmal
Veel geinterviewden zijn inmiddels overleden. Régine Krochmal – een moedige verzetsvrouw – die in de film over haar spectaculaire ontsnapping uit de trein vertelt, is enige maanden geleden op hoge leeftijd in Brussel overleden. Hiervan werd eerder verslag gedaan in dewereldmorgen.be door Jan Hertogen en ook door mij met een speciale video als eerbetoon op de dag van haar overlijden , op dezw site XX en in dewereldmorgen.be http://www.dewereldmorgen.be/blogs/imichel/2012/05/30/regine-krochmal-eerbetoon-aan-een-moedige-verzetsvrouw
Simon Gronowski springt vlak voor Kuttekoven
Een van de overlevenden is Simon Gronowski, advocaat en activist, die als jongen van 11 jaar van de trein sprong. Hij werd door mij geinterviewd en gefilmd op de verschillende locaties van zijn ontsnappingstocht gedurende die nacht en volgende dag.
Tijdens die filmreportage van Michel van der Burg werd gezamenlijk met partizaan Max De Vries en Marc Van Roosbroeck en met toevallige hulp van een lokale tractorbestuurder de exacte locatie ontdekt – het talud vlak voor Kuttekoven – waar Simon destijds uit de trein sprong en met een ‘rolleke-bolleke’ weer op zijn voeten onderaan het talud belandde.
De foto boven (een productie ‘still’ genomen door Marc van Roosbroeck tijdens de filmreportage) toont de scene van de film ‘Transport XX to Auschwitz’ waar Simon Gronowski zojuist voor het eerst weer op de plek staat, waar hij bijna 70 jaar eerder van de trein sprong vlak voor Kuttekoven— terwijl zijn moeder verder moest met de trein naar Auschwitz.
Jan,16, 2019 – Artikel overgenomen met kleine aanpassingen van mijn oorspronkelijke blog post ‘Film vertelt het verhaal van een gewaagde aanval op trein naar Auschwitz ‘ gepubliceerd Zaterdag 27 oktober 2012 in DeWereldMorgen.be
20240507 – Verouderde links naar Jewish Journal site en FLIFF festival site updated naar Wayback archief pagina van die sites.
