Resistance Atelier Marcel Hastir | 20230419 | Miracles•Media | Speech by Frank Schwalba-Hoth on the Belgian painter, theosophist, resistance fighter Marcel Hastir (1906-2011) in his Brussels’ Atelier, Aug 2015. Film & translation by Michel van der Burg.
Speech
“Marcel Hastir is a very clever man.
He studied German law…
…knows it like the Germans.
He is doing something mean,
staying within the frame of the law.
He discovered…
that a German law says,
that in Occupied Territory…
when you have a school,
a drawing school,
the teachers and students…
should not go to Germany
as forced laborers.
What did he do :
He found a lawyer .. a notary here in Brussels,
who made the stamps :
“it’s still a drawing school”.
And, many of the people of the resistance…
were officially registered here…
as painters, as a teacher or as a student.
And when we go upstairs later,
you still see the typewriter,
used by the resistance for printing…
leaflets against the nazis.”
Short impression of visiting JR: Chronicles in the Groninger Museum in Groningen, The Netherlands — a major show of the work of the artist JR, organized by the Brooklyn Museum. Here focusing on the video wall of Inside Out projects, screening our short film Béguinage Refugees Into The Wild.
The exhibition is touring the world. First , the Brooklyn Museum in New York from October 4, 2019 – May 3, 2020. Next, the Saatchi Gallery in London from June – Oct 2021. And more recent the Groninger Museum in Holland (The Netherlands) from Nov 2021 untill June 2022 — filmed here June 2022. A promotional film with images of all these places was posted 20220107.
The show highlights JR’s global public participatory art project INSIDE OUT ( @insideoutproject ) .
A video wall is screening the Best of INSIDE OUT videos – including our film ‘Béguinage Refugees Into The Wild’ – a short documentary on the Inside Out project “Justice for Afghan refugees in Belgium”.
Our short film documents the Afghan refugees living in the Brussels Béguinage church , with music by Félix Snyers on the Béguinage church pipe organ, and their portrait’s (posters) by Chiara Ravano for the Inside Out project “Justice for Afghan refugees in Belgium” exhibition at Olivier Bonny’s workshop in Salon Mommen, Brussels, Belgium, March 2014. A Beguinage Project report by Kristen Cattell & Michel van der Burg.
License info JR: Chronicles Groninger Museum | 20230301 | Miracles•Media | TakeNode fbe93b03-5b53-4b3f-92ce-df537ffc1d96
(Silent Film) The Amsterdam Jewish Quarter — Joodsche Wijk (dutch) | Juden Viertel (german) — was cordoned off by the Nazis and declared a Jewish ghetto, February 1941, during World War II. Source : Producer unknown | Sound & Vision (Open Images)
License : Amsterdam Ghetto 1941 | 20221209 | Settela•Com – CC BY SA 3.0 | TakeNode 00e86cb5-adf6-4b73-8de6-64627aa27bca
Atelier Marcel Hastir 2020 | 20220805 | 1-memo•com | Sonja filming Michel filming Francine Legrand’s 1938 oil painting portrait Woman in Window by the Belgian painter, theosophist, resistance fighter Marcel Hastir (1906-2011) in his Brussels’ Atelier, Feb 2020.
Wonderful World of Simon Gronowski | 20220804 | Michel van der Burg | Miracles•Media | Behind the scenes Simon Gronowski & TINT theater — ttint•be — in Brussels’ Atelier Marcel Hastir , 2020. Canvas (Francine Legrand) Marcel Hastir
Cover image of the Hebrew edition על אנני לא מדברים – We don’t talk about Anny – by author Simone Korkus, published by Carmel , in a translation by Irish Bauman of the original Dutch book Het dienstmeisje van Degrelle (2017) .
Jul 22, 2022 , Israel. Book presentation this morning at Simone Korkus’ home, of the Hebrew edition על אנני לא מדברים – We don’t talk about Anny. Special event in honor of Hannah and Max Nadel, Henri and Madeleine Cornet, Elias and Hava Gnazik. Picture by Embassy of Belgium in Israel | Twitter
Anny
Anny (or Annie) is the war name – nom de guerre – of the Jewish Hannah Nadel who , during the Second World War, ends up as a maid in the Brussels house of the sister of Léon Degrelle — Belgium’s foremost Nazi collaborator — and in this way escapes the horrors of the persecution of the Jews. Simone Korkus brings this unlikely story to life, meets Hannah’s Belgian rescuers and shows how life in wartime contains many gray zones. While Simone Korkus reconstructs Hannah’s life in Brussels, she encounters family secrets and also runs into her own prejudices. For what is truth in the way we look at others and judge their behavior? And how does our memory distort traumas such as those after World War II?
Degrelle’s maid , has been published also in 2020 in a French edition La Servante de Degrelle.
Transport XX to Auschwitz | Viviane’s Story
Hannah Nadel-Gnazik is the daughter of Elias Gnazik who escaped from deportation with Transport XX to Auschwitz and helped jump Isabella Weinreb-Castegnier pregnant with Viviane who was born six months later – see e-book Viviane’s Story | Escape from Transport XX…Born 6 Months Later by Viviane Yarom-Castegnier & Michel van der Burg – With a Foreword by Simone Korkus | URL miracles•media/vivianesstory .
We don’t talk about Anny | Simone Korkus | 20220722 | miracles•media
Still video – Simon | 19 April 1943 | 20220419 | Click image for video clip
Dag uit het leven van Simon Gronowski
— de jongen die uit de trein sprong die naar Auschwitz reed
Dinsdag 19 april 2022
Rutger | Groep 8, School Ter Cleeff, Haarlem, Holland
Wie Is Simon Gronowski?
Het is nu 1943. Ik heet Simon Gronowski. Ik ben geboren op 12 oktober 1931 in Brussel, waar ik ook nog steeds woon. Als klein jongetje ging ik graag naar de bioscoop of naar het Terkamerenbos (park in België) om met mijn hond Bobby te spelen. Mijn moeder heet Ania en mijn vader heet Léon. Mijn vader heeft een eigen winkel en hij maakt ook een eigen krant. Ik heb ook nog een zus: Ita. Ze is 18 jaar en zeven jaar ouder dan ik. Ze kan heel goed piano spelen en is altijd aardig. Ze heeft ook al een vriend, hij heet Jacques. Op school ben ik een echte vechtersbaas en ook thuis haal ik af en toe kattenkwaad uit! Vanaf mijn negende zit ik op scouting. Ik vind het daar heel cool. En ik heb er veel nieuwe vrienden leren kennen. Zoals elke scout heb ik een teamnaam; de mijne is “Bambi”.
De Bezetting
In 1940 hoorden wij de motoren van Duitse vliegtuigen boven Brussel. Mijn vader legde uit dat Hitler eerst Oostenrijk en Polen heeft veroverd met zijn leger en ook België wil overnemen. De Duitse soldaten zijn langzamerhand een vertrouwd beeld op straat. Ze zijn een klant in de winkel van mijn ouders. Ik vond ze in het begin eigenlijk wel aardig. Het is de tijd van de bezetting en in het begin gaat het leven nog gewoon helemaal hetzelfde. Want weet je de vervelende dingen van de oorlog die komen beetje bij beetje. Je hebt het niet gelijk door. Eerst willen de nazi’s lijsten opmaken met namen van alle joden. Met iedereen, die tenminste drie joodse grootouders hebt. De nazi’s vertellen ons dat ze dit doen om ons te helpen. En dus heeft mijn vader me ingeschreven. We hadden ze minder moeten vertrouwen… Wanneer we beseften dat we gevaar liepen, was het al te laat: ze hadden ons verplicht een gele ster op onze kleren laten naaien. Ze hebben beslist om aparte scholen te openen voor de Joodse kinderen. Persoonlijk maakt dat me niet zoveel uit en ben ik ook niet echt bang. Wat belangrijk is als je jong bent is dat je vrienden hebt en plezier maakt. Je maakt jezelf wijs dat het allemaal normaal is, dat het hoort bij een oorlog. Soms hoor je verhalen, maar wil je gewoon niet geloven wat er wordt verteld. Later nemen de Duitsers de radio’s in beslag. We kunnen en mogen niet langer naar nieuwsberichten luisteren. Ze sluiten ook de winkel.
Onze winkel heet “bij Sally”! De s van Simon (dat ben ik!). De a van Ania (mijn moeder), de l van Léon (mijn vader met een dubbele l, omdat hij het allersterkst is). En tot slot de y van Ita (mijn zus). We hebben bewust niet een i genomen anders had er Salli gestaan wat “vuil gemaakt” betekent in het Frans. Ze beginnen wijken af te sluiten en razzia’s uit te voeren, waarbij ze massaal mensen arresteren, alleen omdat ze Joods zijn. Vrienden van scouting verstoppen ons. We moeten ons huis, en onze tuin verlaten en leven vanaf nu met zijn vieren opgesloten in een appartement. Met amper 3 kamers in Woluwe (een dorp vlakbij Brussel). In het midden van de winter wordt mijn vader ziek en moet hij naar het ziekenhuis.
17 Maart 1943
Het is negen uur ’s ochtends. We zitten aan tafel te ontbijten: mijn moeder, mijn zus en ik. Er wordt aangebeld. De deur gaat open. Plotseling stormen twee Duitsers de kamer binnen. Mijn moeder toont haar papieren. Ze vragen waar mijn vader is. Zij zegt dat hij dood is. We moeten onze koffers laten zien. Ze binden mijn hond vast aan een trapleuning. En toen zijn we met ze meegegaan. De politie stopt ons dan in een kelder. Op de muren staan allemaal namen en datums die daar door andere mensen zijn gekrast die hier ook gevangen hebben gezeten. We moeten daar de hele nacht blijven.
De Ontvoering
Tot de volgende dag krijgen we niets te eten of te drinken. Het is dan al bijna avond. Wanneer we van hen wegmoeten uit de kelder, zijn we met zo ongeveer 50 mensen, allemaal opgepakt tijdens de razzia’s, in amper twee dagen tijd. Ze laten ons op een kleine vrachtwagen klimmen, waar we ons meteen onder een zeil moeten verstoppen, zodat de mensen op straat ons niet konden zien. Toen zijn ze met ons naar een kazerne in Mechelen gereden. Daar aangekomen, stellen ze ons op een hele grote binnenplaats in rijen op. Iedereen heeft in zijn koffers de meest waardevolle spullen meegenomen: juwelen, rantsoenbonnetjes, sleutels, familiefoto’s, brieven… We moeten één voor één aan een tafel langsgaan en alles geven wat we nog hebben kunnen meenemen. Ze kijken ook alle hoeden grondig na en halen er zelfs de voering uit. Ze snauwen ons toe en je kan ook het gehuil horen van de mensen die zich toch proberen te verzetten.
Mij vragen ze alleen mijn naam. Dan geven ze een stuk karton met daarop het nummer voor mijn transport, nummer 1234. Ik moet het karton om mijn hals hangen. Mijn moeder krijgt nummer 1233. Ze brengen ons naar zaal 18, op de 2de verdieping. Ita krijgt nummer B274, omdat zij op haar 16de voor de Belgische nationaliteit heeft mogen kiezen. Zij wordt naar een andere zaal weggevoerd. Iedereen weet dat deze kazerne een verzamelplaats is, maar niemand weet wat er binnen de muren gebeurt. Twee tot drie keer per week komen hier vrachtwagens naar toe.
In onze zaal staan honderd stapelbedden. Geen wc, enkel een paar gaten. Een pan met warm water moet soep en koffie voorstellen. Ze geven ons een beetje brood. Wie geluk heeft, krijgt een pakje van zijn vrienden toegestuurd. We moeten ons twee keer per dag melden op de binnenplaats, zowel ’s nachts als overdag, onder het waakzaam oog van de Duitsers, met een zweep in de hand en een pistool aan de riem. Ikzelf ben blij dat ik niet van mijn moeder en zus gescheiden word.
Met een paar vrienden oefenen we om later kunnen ontsnappen. We blijven daar een maand. Plots gaat er een gerucht rond dat er binnenkort weer een groep mensen moet vertrekken. En op zondag is het dan zover. Er wordt ons gezegd dat we naar een werkkamp vertrekken, ergens in Oost-Europa. Ik moet heel lang in de file aanschuiven, samen met mijn moeder. Vanachter haar raam houdt mijn zus ons in het oog. Op dat moment worden de mensen met een Belgisch paspoort nog niet gedeporteerd. Wanneer onze nummers worden geroepen, moeten we in een treinwagon stappen. De vloer is bedekt met stro. De deur wordt dichtgeschoven. We zitten met vijftig anderen mensen gevangen in het donker. En dan valt de grendel in het slot. We moeten nog uren wachten tot de trein gaat rijden.
19 April 1943
Het is 19 april. Mijn vader is jarig, hij wordt 45. Ik ben tijdens de reis in slaap gevallen. Tijdens mijn slaap hebben een paar gevangenen de deur van de wagon opengemaakt. En wanneer mijn moeder me wakker maakt, staat de deur wagenwijd open. Mijn moeder zegt dat ik moet springen. Ze laat me los. Ik spring. Ik wacht op mijn moeder en hoor dat de trein tot stilstand komt. Dan wordt er in het Duits geroepen en gevloekt en vallen er geweerschoten. Als ik had geweten dat mijn moeder niet uit de trein zou gaan springen, was ik ook nooit gegaan. Ik zie dat de trein weer gaat rijden. Ik loop weg van het spoor, maar weet niet precies in welke richting ik moet lopen. Ik heb de hele nacht doorgelopen.
Na De Gebeurtenis
De volgende ochtend, helemaal onder het vuil, kom ik aan in een dorp. Ik ga ergens aanbellen. De vrouw die de deur opent, gaat met mij naar de politie die mij naar Jean Aerts, een politieagent brengt. Hij begint mij vragen te stellen. Ik vertel dat ik in de buurt met kinderen aan het spelen was, maar verkeerd ben gelopen. Ik moet naar Brussel, naar mijn vader. De politieagent zegt: ik weet alles. Jij bent dat Joodse jongetje dat van de trein is afgesprongen. Je hoeft niet bang te zijn. Ik zal je niet verraden. Jean Aerts en zijn vrouw stellen voor om me veilig bij hen te verstoppen. Maar ik wilde koste wat het kost terug bij mijn vader zijn. Wat later brengt hij me op zijn fiets naar het station. Sinds lange tijd zie ik opnieuw hoe er buiten uit ziet: de lucht, de velden, de bomen, de vrijheid… Er zijn nog andere mensen van dezelfde wagon gesprongen, maar die hebben minder geluk gehad.
Ik heb mijn leven te danken aan de personen die de deur van de wagon open hebben gekregen, aan een mevrouw die haar deur niet voor mijn neus heeft dichtgegooid en aan een politieagent. Iedereen heeft moed gevonden om iets voor mij te doen en het zijn precies deze kleine dingen die mij uiteindelijk gered hebben!
Nawoord
Mijn YouTube-opa (Michel van der Burg) heeft me op dit verhaal gewezen. Hij heeft Simon Gronowski meerdere keren gesproken en geïnterviewd. Hij heeft samen met anderen van dit verhaal een film (Transport XX to Auschwitz – current version – YouTube https://youtu.be/CgE7x4qwQZs ) gemaakt, die je op zijn YouTube- kanaal kunt bekijken.
Rutger , 19 april 2022
Dank
Dag uit het leven van Simon Gronowski, de jongen die uit de trein sprong die naar Auschwitz reed | Rutger | Stelopdracht dinsdag 19 april 2022, Groep 8, School Ter Cleeff, Haarlem, Holland.
Simon | 19 April 1943 | 20220419 | Behind the scenes Simon Gronowski & Michel van der Burg | Clip from film : Story Simon Gronowski – Brussels, Jan 16 , 2012 | 20220412 | Film & interview by Michel van der Burg | Miracles•Media
Film : Story Simon Gronowski – Brussels, Jan 16 , 2012 | 20220412 | Film & interview by Michel van der Burg | Miracles•Media | Raw footage film Miracles (currently not for general public distribution).
Transport XX to Auschwitz – a film by Karen Lynne & Richard Bloom and Michel van der Burg – YouTube https://youtu.be/CgE7x4qwQZs
michelvanderburg•com 