Bridge in the village of Kuttekoven (Borgloon, Belgium) under the railway track bed of the historical Belgian Railway Line 23 – the so-called ‘Fruitspoor’ – the old railway line 23 between Tongeren and Drieslinter, that connected Tongeren, Borgloon and Sint-Truiden. Bridge under the deportation railway track from Kazerne Dossin to Auschwitz, right after the site where Simon Gronowski escaped from the 20th convoy. Filmed Jan 2014.
License info : Kuttekoven Bridge Railway Line 23 | 20230223 | Michel van der Burg | Miracles•Media | TakeNode de90531a-80d0-4416-8ba5-46361a379ca9
Video report of the preview 19 Jan 2023 presented by photographer Jo Struyven of photo exhibition ‘236 — Land(es)capes from the 20th Convoy’. Photo exhibition of works by Jo Struyven and Luc Tuymans in the Jewish Museum of Belgium, Brussels, Belgium | January 20 – August 14, 2023. License info : 236 Land(es)capes 20th convoy | 20230126 | Michel van der Burg | Miracles•Media | TakeNode 428839bb-7165-4771-a490-27158928ec25
On April 19, 1943, the 20th transport left the Mechelen transit camp to deport 1,631 Jews to Auschwitz. Thanks to resistance actions, both inside and outside the wagons, 236 of these deportees managed to jump from the train that would lead them to destruction.
Photographer Jo Struyven revisits this unique act of resistance in Western Europe during the Nazi regime and shows us the landscapes in which this little-known story took place.
From 20 January 2023, the Jewish Museum of Belgium, in partnership with the Auschwitz Foundation, presents the exhibition entitled ‘236, Land(es)capes from the 20th Convoy’. It is set up in the museum’s project space and offers an artistic look at an exceptional and forgotten event in the Second World War.
The 20th convoy
At 10 p.m. on April 19, 1943, the 20th convoy departed from the Kazerne Dossin transit camp in Mechelen with 1,631 Jewish deportees in cattle cars, heading for Auschwitz. Thanks to resistance actions, both inside the wagons and from outside, 236 of these deportees managed to jump from that train, that was leading them to extermination. An unique event in Europe under the Nazi administration.
Jo Struyven, photographer
The work of the Belgian photographer Jo Struyven (°Sint-Truiden, 1961) takes us back to these acts of resistance – commemorating the 80th anniversary in 2023 – and gives us a glimpse of the landscapes in which this striking story took place. Taking the perspective of those who jumped off that train, an act for which many of them paid with their lives, Struyven creates a contemporary ‘memorial’ with 19 large ‘nocturnal’ black and white images, and one colour print.
Jo Struyven :
The 20th convoy, heading for the unspeakable “Auschwitz”, crossed the area where I grew up, barely 50 meters from my childhood bedroom — I found out 2 years ago after meeting Simon Gronowski. Ever since, I imagine the distress of the deportees. The destination was unknown to them. Some, sensing the worst, tried to escape it. I wanted to give an account of this border between life and death, between resignation and the impossibility of choosing, and the freedom regained with resistance to the oppressor’s plans.
Works presented by Jo Struyven
Land(es)capes from the 20th Convoy, 2020-2022, 19 black and white prints, 1 color print, 90×60 cm (Private collection – Belgium)
Jo Struyven, Land(es)capes from the 20th convoy 2020-2022, black and white print, 90x 60 cm, Wijchmaal (Private Collection, Belgium)Jo Struyven, Land(es)capes from the 20th Convoy 2020-2022, black and white print, 90x 60 cm, Bierbeek (Private Collection, Belgium)Jo Struyven, Land(es)capes from the 20th Convoy 2020-2022, black and white print, 90x 60 cm, Borgloon (Private Collection, Belgium)Jo Struyven, Land(es)capes from the 20th Convoy 2020-2022, black and white print, 90x 60 cm, Piringen (Private Collection, Belgium)Jo Struyven, Land(es)capes from the 20th Convoy 2020-2022, black and white print, 90x 60 cm, Botzelaer (Private Collection, Belgium)
Luc Tuymans, visual artist
In dialogue with Jo Struyven’s photographs, two works by Belgian visual artist Luc Tuymans (°Mortsel, 1958) evoke the destruction of the Jews and Roma of Europe. Die Wiedergutmachung (The Reparation) depicts body parts – left the eyes of gypsy children who had been experimented on by the Nazis. … images that in its incompleteness, reflect the inability to represent facts and memory .
Works presented by Luc Tuymans
Luc Tuymans, Our New Quarters, 1986, Oil on canvas, 80,5 x 120 cm (MMK – Germany) (Photo Ben Blackwell, courtesy David Zwirner, New York, London)Luc Tuymans, Die Wiedergutmachung, 1989, Oil on cardboard, mounted on plywood, Oil on canvas; diptych, 36,6 x 43 cm, 39,4 x 51,8 cm, courtesy: Private collection (Photo Studio Luc Tuymans)
Art after the Shoah
“Writing a poem after Auschwitz is barbaric”, wrote German philosopher Theodor W. Adorno in 1949. Through two contemporary perspectives from the visual arts, this exhibition seeks to address this question of the (im)possibility of art after the Shoah in a new way.
Testimonies & Catalogue
This exhibition will be accompanied by a catalogue book edited by Daniel Weyssow and Jo Struyven and published by the Auschwitz Foundation entitled Land(es)capes from the 20th Convoy (press release on April 19, 2023), as well as an educational space presenting the testimonies from interviews and archives of convoy escapees.
Info+ ( & Français | Nederlands)
236 Land(es)capes from the 20th Convoy Jo Struyven / Luc Tuymans Exhibition at the Jewish Museum of Belgium, in Brussels, Belgium 20 January – 14 August 2023 Brussels Website https://www.mjb-jmb.org
Video report : Vernissage ‘236’ Land(es)capes 20th convoy
Thursday January 19th, 2023, the vernissage of the photo exhibition 236 — Land(es)capes from the 20th Convoy was opened with speeches by Philippe Blondin, President of the Jewish Museum, and by Pierre-Yves Jeholet , Minister-President of the Government of the Federation Wallonia-Brussels. Next, the Belgian photographer Jo Struyven presented his work — escape landscape photographs glowing in the dark — like being lit by moonlight — as well as paintings contributed by Luc Tuymans in the project space. The exhibition runs from January 20 – August 14, 2023 in the Jewish Museum of Belgium, Brussels, Belgium. Video report (20230120) Michel van der Burg | Miracles•Media .
Jan 20, 2023 – VRT | Kristien Bonneure (Belgian Flemish Broadcast) 20 jan 2023
Photographer Jo Struyven presents a preview of his work last night , Thursday January 19th, 2023 at the vernissage of 236 — Land(es)capes from the 20th Convoy , an exhibition of works by Jo Struyven and Luc Tuymans in the Jewish Museum of Belgium, Brussels, Belgium, open from today for the public January 20 – August 14, 2023.
On April 19, 1943, the 20th transport left the Mechelen transit camp to deport 1,631 Jews to Auschwitz. Thanks to resistance actions, both inside and outside the wagons, 236 of these deportees managed to jump from the train that would lead them to destruction.
Photographer Jo Struyven revisits this unique act of resistance in Western Europe during the Nazi regime and shows us the landscapes in which this little-known story took place.
The vernissage was opened by Philippe Blondin, President of the Jewish Museum, and by Pierre-Yves Jeholet , Minister-President of the Government of the Federation Wallonia-Brussels.
Follow-up post tomorrow 20230121.
License info : Vernissage ‘236’ Land(es)capes 20th convoy | 20230120 | Michel van der Burg | Miracles•Media | TakeNode 5e71633a-0ff2-44bf-99dc-34f3db25bb26
Still video – Simon | 19 April 1943 | 20220419 | Click image for video clip
Dag uit het leven van Simon Gronowski
— de jongen die uit de trein sprong die naar Auschwitz reed
Dinsdag 19 april 2022
Rutger | Groep 8, School Ter Cleeff, Haarlem, Holland
Wie Is Simon Gronowski?
Het is nu 1943. Ik heet Simon Gronowski. Ik ben geboren op 12 oktober 1931 in Brussel, waar ik ook nog steeds woon. Als klein jongetje ging ik graag naar de bioscoop of naar het Terkamerenbos (park in België) om met mijn hond Bobby te spelen. Mijn moeder heet Ania en mijn vader heet Léon. Mijn vader heeft een eigen winkel en hij maakt ook een eigen krant. Ik heb ook nog een zus: Ita. Ze is 18 jaar en zeven jaar ouder dan ik. Ze kan heel goed piano spelen en is altijd aardig. Ze heeft ook al een vriend, hij heet Jacques. Op school ben ik een echte vechtersbaas en ook thuis haal ik af en toe kattenkwaad uit! Vanaf mijn negende zit ik op scouting. Ik vind het daar heel cool. En ik heb er veel nieuwe vrienden leren kennen. Zoals elke scout heb ik een teamnaam; de mijne is “Bambi”.
De Bezetting
In 1940 hoorden wij de motoren van Duitse vliegtuigen boven Brussel. Mijn vader legde uit dat Hitler eerst Oostenrijk en Polen heeft veroverd met zijn leger en ook België wil overnemen. De Duitse soldaten zijn langzamerhand een vertrouwd beeld op straat. Ze zijn een klant in de winkel van mijn ouders. Ik vond ze in het begin eigenlijk wel aardig. Het is de tijd van de bezetting en in het begin gaat het leven nog gewoon helemaal hetzelfde. Want weet je de vervelende dingen van de oorlog die komen beetje bij beetje. Je hebt het niet gelijk door. Eerst willen de nazi’s lijsten opmaken met namen van alle joden. Met iedereen, die tenminste drie joodse grootouders hebt. De nazi’s vertellen ons dat ze dit doen om ons te helpen. En dus heeft mijn vader me ingeschreven. We hadden ze minder moeten vertrouwen… Wanneer we beseften dat we gevaar liepen, was het al te laat: ze hadden ons verplicht een gele ster op onze kleren laten naaien. Ze hebben beslist om aparte scholen te openen voor de Joodse kinderen. Persoonlijk maakt dat me niet zoveel uit en ben ik ook niet echt bang. Wat belangrijk is als je jong bent is dat je vrienden hebt en plezier maakt. Je maakt jezelf wijs dat het allemaal normaal is, dat het hoort bij een oorlog. Soms hoor je verhalen, maar wil je gewoon niet geloven wat er wordt verteld. Later nemen de Duitsers de radio’s in beslag. We kunnen en mogen niet langer naar nieuwsberichten luisteren. Ze sluiten ook de winkel.
Onze winkel heet “bij Sally”! De s van Simon (dat ben ik!). De a van Ania (mijn moeder), de l van Léon (mijn vader met een dubbele l, omdat hij het allersterkst is). En tot slot de y van Ita (mijn zus). We hebben bewust niet een i genomen anders had er Salli gestaan wat “vuil gemaakt” betekent in het Frans. Ze beginnen wijken af te sluiten en razzia’s uit te voeren, waarbij ze massaal mensen arresteren, alleen omdat ze Joods zijn. Vrienden van scouting verstoppen ons. We moeten ons huis, en onze tuin verlaten en leven vanaf nu met zijn vieren opgesloten in een appartement. Met amper 3 kamers in Woluwe (een dorp vlakbij Brussel). In het midden van de winter wordt mijn vader ziek en moet hij naar het ziekenhuis.
17 Maart 1943
Het is negen uur ’s ochtends. We zitten aan tafel te ontbijten: mijn moeder, mijn zus en ik. Er wordt aangebeld. De deur gaat open. Plotseling stormen twee Duitsers de kamer binnen. Mijn moeder toont haar papieren. Ze vragen waar mijn vader is. Zij zegt dat hij dood is. We moeten onze koffers laten zien. Ze binden mijn hond vast aan een trapleuning. En toen zijn we met ze meegegaan. De politie stopt ons dan in een kelder. Op de muren staan allemaal namen en datums die daar door andere mensen zijn gekrast die hier ook gevangen hebben gezeten. We moeten daar de hele nacht blijven.
De Ontvoering
Tot de volgende dag krijgen we niets te eten of te drinken. Het is dan al bijna avond. Wanneer we van hen wegmoeten uit de kelder, zijn we met zo ongeveer 50 mensen, allemaal opgepakt tijdens de razzia’s, in amper twee dagen tijd. Ze laten ons op een kleine vrachtwagen klimmen, waar we ons meteen onder een zeil moeten verstoppen, zodat de mensen op straat ons niet konden zien. Toen zijn ze met ons naar een kazerne in Mechelen gereden. Daar aangekomen, stellen ze ons op een hele grote binnenplaats in rijen op. Iedereen heeft in zijn koffers de meest waardevolle spullen meegenomen: juwelen, rantsoenbonnetjes, sleutels, familiefoto’s, brieven… We moeten één voor één aan een tafel langsgaan en alles geven wat we nog hebben kunnen meenemen. Ze kijken ook alle hoeden grondig na en halen er zelfs de voering uit. Ze snauwen ons toe en je kan ook het gehuil horen van de mensen die zich toch proberen te verzetten.
Mij vragen ze alleen mijn naam. Dan geven ze een stuk karton met daarop het nummer voor mijn transport, nummer 1234. Ik moet het karton om mijn hals hangen. Mijn moeder krijgt nummer 1233. Ze brengen ons naar zaal 18, op de 2de verdieping. Ita krijgt nummer B274, omdat zij op haar 16de voor de Belgische nationaliteit heeft mogen kiezen. Zij wordt naar een andere zaal weggevoerd. Iedereen weet dat deze kazerne een verzamelplaats is, maar niemand weet wat er binnen de muren gebeurt. Twee tot drie keer per week komen hier vrachtwagens naar toe.
In onze zaal staan honderd stapelbedden. Geen wc, enkel een paar gaten. Een pan met warm water moet soep en koffie voorstellen. Ze geven ons een beetje brood. Wie geluk heeft, krijgt een pakje van zijn vrienden toegestuurd. We moeten ons twee keer per dag melden op de binnenplaats, zowel ’s nachts als overdag, onder het waakzaam oog van de Duitsers, met een zweep in de hand en een pistool aan de riem. Ikzelf ben blij dat ik niet van mijn moeder en zus gescheiden word.
Met een paar vrienden oefenen we om later kunnen ontsnappen. We blijven daar een maand. Plots gaat er een gerucht rond dat er binnenkort weer een groep mensen moet vertrekken. En op zondag is het dan zover. Er wordt ons gezegd dat we naar een werkkamp vertrekken, ergens in Oost-Europa. Ik moet heel lang in de file aanschuiven, samen met mijn moeder. Vanachter haar raam houdt mijn zus ons in het oog. Op dat moment worden de mensen met een Belgisch paspoort nog niet gedeporteerd. Wanneer onze nummers worden geroepen, moeten we in een treinwagon stappen. De vloer is bedekt met stro. De deur wordt dichtgeschoven. We zitten met vijftig anderen mensen gevangen in het donker. En dan valt de grendel in het slot. We moeten nog uren wachten tot de trein gaat rijden.
19 April 1943
Het is 19 april. Mijn vader is jarig, hij wordt 45. Ik ben tijdens de reis in slaap gevallen. Tijdens mijn slaap hebben een paar gevangenen de deur van de wagon opengemaakt. En wanneer mijn moeder me wakker maakt, staat de deur wagenwijd open. Mijn moeder zegt dat ik moet springen. Ze laat me los. Ik spring. Ik wacht op mijn moeder en hoor dat de trein tot stilstand komt. Dan wordt er in het Duits geroepen en gevloekt en vallen er geweerschoten. Als ik had geweten dat mijn moeder niet uit de trein zou gaan springen, was ik ook nooit gegaan. Ik zie dat de trein weer gaat rijden. Ik loop weg van het spoor, maar weet niet precies in welke richting ik moet lopen. Ik heb de hele nacht doorgelopen.
Na De Gebeurtenis
De volgende ochtend, helemaal onder het vuil, kom ik aan in een dorp. Ik ga ergens aanbellen. De vrouw die de deur opent, gaat met mij naar de politie die mij naar Jean Aerts, een politieagent brengt. Hij begint mij vragen te stellen. Ik vertel dat ik in de buurt met kinderen aan het spelen was, maar verkeerd ben gelopen. Ik moet naar Brussel, naar mijn vader. De politieagent zegt: ik weet alles. Jij bent dat Joodse jongetje dat van de trein is afgesprongen. Je hoeft niet bang te zijn. Ik zal je niet verraden. Jean Aerts en zijn vrouw stellen voor om me veilig bij hen te verstoppen. Maar ik wilde koste wat het kost terug bij mijn vader zijn. Wat later brengt hij me op zijn fiets naar het station. Sinds lange tijd zie ik opnieuw hoe er buiten uit ziet: de lucht, de velden, de bomen, de vrijheid… Er zijn nog andere mensen van dezelfde wagon gesprongen, maar die hebben minder geluk gehad.
Ik heb mijn leven te danken aan de personen die de deur van de wagon open hebben gekregen, aan een mevrouw die haar deur niet voor mijn neus heeft dichtgegooid en aan een politieagent. Iedereen heeft moed gevonden om iets voor mij te doen en het zijn precies deze kleine dingen die mij uiteindelijk gered hebben!
Nawoord
Mijn YouTube-opa (Michel van der Burg) heeft me op dit verhaal gewezen. Hij heeft Simon Gronowski meerdere keren gesproken en geïnterviewd. Hij heeft samen met anderen van dit verhaal een film (Transport XX to Auschwitz – current version – YouTube https://youtu.be/CgE7x4qwQZs ) gemaakt, die je op zijn YouTube- kanaal kunt bekijken.
Rutger , 19 april 2022
Dank
Dag uit het leven van Simon Gronowski, de jongen die uit de trein sprong die naar Auschwitz reed | Rutger | Stelopdracht dinsdag 19 april 2022, Groep 8, School Ter Cleeff, Haarlem, Holland.
Simon | 19 April 1943 | 20220419 | Behind the scenes Simon Gronowski & Michel van der Burg | Clip from film : Story Simon Gronowski – Brussels, Jan 16 , 2012 | 20220412 | Film & interview by Michel van der Burg | Miracles•Media
Film : Story Simon Gronowski – Brussels, Jan 16 , 2012 | 20220412 | Film & interview by Michel van der Burg | Miracles•Media | Raw footage film Miracles (currently not for general public distribution).
Transport XX to Auschwitz – a film by Karen Lynne & Richard Bloom and Michel van der Burg – YouTube https://youtu.be/CgE7x4qwQZs
Transport XX Take 1 | 20160127 – 20220127 | Michel van der Burg | Miracles•Media | SILENT FILM : One long take – slowed down – of the TRANSPORT XX installation in Brussels, Feb 2009.
Details : For this film I have chosen the first take of my Feb 2009 video recordings that were used before in the making of the short film “TRANSPORT XX – installation Brussels” – a work published online Apr 19, 2009 at michelvanderburg•com .
The TRANSPORT XX installation in Brussels was organised from 27 January to 15 March 2009 by the BELvue Museum in collaboration with the JMDR / Dossin Barracks (Kazerne Dossin). The photographic portraits were displayed outside in the Royal park in Brussels (opposite the Royal Palace). In this way passers-by were confronted with 1,200 faces of the victims.
This event commemorated the release of Auschwitz-Birkenau (Poland) on 27 January 1945.
Remastered 2022 edition of post ① memo 20160127 ~ Transport XX Take 1.
For optimal clarity this one-take is a 10 times slowed down version. Note : stabilization was not used in this edit , to prevent zooming in , and loss of portraits at the edge of the image.
Transport XX face < > face | 2012 edition .
A video impression filmed February 2009 , of the confrontation of passers-by with the TRANSPORT XX installation in Brussels, that presented photographic portraits of 1,200 of the 1,631 Jewish prisoners deported with the 20th train convoy to Auschwitz in 1943.
The TRANSPORT XX installation in Brussels was organised from 27 January to 15 March 2009 by the BELvue Museum in collaboration with the JMDR / Kazerne Dossin. The photographic portraits were displayed outside in the Royal park in Brussels (opposite the Royal Palace).
On April 19, 1943 at 10 p.m. the 20th train convoy departed the Dossin barracks (Kazerne Dossin) in Mechelen (Belgium) with 40 cattle cars crammed with 1631 Jewish men, women and children for Auschwitz (Poland). The in Belgium captured Jews were over 90% ‘foreigners’ (with no Belgian nationality) who either when war broke out or (many) years earlier had fled from mainly Eastern Europe, Germany and Holland to Belgium. Half an hour after the departure of this transport XX three young Belgians from Brussels, Youra Livschitz, Jean Franklemon and Robert Maistriau stopped the train between Boortmeerbeek and Haacht, opened one of the cars and liberated 17 prisoners. Later before the train reaches the German border over 200 other prisoners decide to attempt to escape and also jump out of the cars. In total 236 people were able to escape, but 26 were shot and killed trying to escape.
This 20th transport arrived at Auschwitz on April 22 with 1395 deportees. Only approximately 151 of those on board survived this and later death camps. This was the only documented attack on a death train during the Shoah.
More on Transport XX – including the documentary film Transport XX to Auschwitz – at my web site here – https://michelvanderburg.com/2013/04/19/transport-xx-to-auschwitz/ .
TRANSPORT XX – installation Brussels | 2009 film .
First film edition “TRANSPORT XX – installation Brussels”.
A first edition of this film entitled “TRANSPORT XX – installation Brussels” was published on 19 april 2009 via my YouTube channel – and that version was also added in 2009 to the collection of the Dossin Barracks / Jewish Museum of Deportation and Resistance (Mechelen, Belgium).
Transport XX face to face | 2010 film .
The 2nd edition named “Transport XX face to face” has some editing corrections and a new title and credits.
This edition was first published October 2010 in the 7th round of the New Arrivals 2010 / 2011 of the dutch ‘NTR’ broadcaster: http://www.kortefilmonline.ntr.nl , and uploaded January 2011 at my Vimeo channel and at my now obsolete YouTube channel iClip. Remake 2010 film.
A remake at higher resolution , was published June 9, 2020.
Transport XX face to face | 1 minute film .
The 2010 second edition was used for the special 1 minute production “Transport XX face to face” selected in 2010 by The One Minutes and the dutch Museum of National History (innl) – see post 20200607.
Het XXste Transport naar Auschwitz | Marc Michiels & Mark Van den Wijngaert | ISBN 9789059089808
A DVD edition of that one minute film was screened at the book presentation April 2012 ‘Het XXste Transport naar Auschwitz’ by Marc Michiels & Mark Van den Wijngaert at the Boortmeerbeek townhall (note a new edition was published last year , ISBN 978 90 5908 980 8 ) , and next at the 2012 Transport XX commemoration and the war photography exhibition ‘Our World, at War’ from April 16 – May 31 , 2012 in the HaBoBIB public library in Boortmeerbeek, Belgium.
Storyboard film Transport XX face <> face | 2012 edition
Transport XX face < > face | 2012 edition .
This edition presented here is the 2012 film that was reworked – the opening and closing street scenes were deleted – and published April 2012 as Transport XX face <> face (2012 film) online via Vimeo , and distributed in a limited DVD edition of both that film version and also a ‘loop’ version of the film, to the Boortmeerbeek commemoration organization (together with the 1 minute film DVD edition – see above).
Transport XX face < > face | 2012 edition | 20200611 release
Today (20200611) this 2012 edition is published in higher resolution as part of my project to republish former Vimeo uploads at my YouTube channel (both to improve and secure screening and archiving).
Credits.
The Kazerne Dossin ( http://www.kazernedossin.eu/ ) digitalised the photo’s of the Dossin prisoners, that mostly are from the “National State Archives of Belgium. Ministry of Justice, Public Safety Office, Foreigner’s Police, individual files” ( http://www.arch.be/ ) .
Thank you: Marjan Verplancke and other co-workers of the Kazerne Dossin in Mechelen (Belgium) and project “Give them a Face” which aims to bring together as many portraits of deportees from the Dossin barracks in Mechelen as possible and give them back their face – and the memory alive.
Film : Transport XX face < > face | 2012 edition – 20200611 release | Michel van der Burg | michelvanderburg.com | miracles.media .
michelvanderburg•com 